Prawo dotyczące granic

№

Index / wskaźnik

 opis

źródło

4

 Indeks szczegółowy „Podstawy prawne”

4.1.

Урегулированность политического и правового статуса границ. Заключены ли межгосударственные соглашения о границах. Regulacje polityczne i prawne statusu granic. Czy zostały  podpisane międzypaństwowe porozumienia o granicach

4.1.1.

Wskaźniki jakościowe

4.1.1.1.

Stabilność politycznego i prawnego statusu granic

Przed II wojną światową oba regiony znajdowały się w granicach jednego państwa: Prus Wschodnich. Po II wojnie sytuacja diametralnie się zmieniła. Nowa granica Polski z ZSRR została ustalona w porozumieniu między PKWN a rządem ZSRR "O polsko-radzieckiej granicy" podpisanym w Moskwie 27 lipca 1944 roku przez Edwarda Osóbkę-Morawskiego i Wiaczesława Mołotowa. Z kolei kształt granicy polsko-radzieckiej był tematem tzw. Konferencji Jałtańskiej trwającej od 4 do 11 lutego 1945r. Jej przebieg został ostatecznie zatwierdzony w Protokole Końcowym konferencji przez wszystkie uczestniczące w niej Mocarstwa. Został on powtórzony w umowie pomiędzy RP a ZSRR "O polsko-radzieckiej granicy państwowej", zawartej przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej i rząd ZSRR w Moskwie, w dniu 16 sierpnia 1945 roku. (Dz. U. z 1947 r. Nr 35, poz. 167). Na obszarze regionów których dotyczy badanie granica lądowa zaczynała się na Mierzei Wiślanej w miejscowości Nowa Karczma, przecinała Zalew Wiślany i przebiegała dalej lądem równolegle na północ od miejscowości Braniewo, Bartoszyce, Węgorzewo, Gołdap, przez Puszczę Romincką, na północny wschód od Suwałk w okolicach Wiżajn. Dalej (poza obszarem badanych regionów, przecinała dolinę Czarnej Hańczy, biegła wzdłuż doliny Świsłoczy, przecinała dolinę Narwi, Puszczę Białowieską, skręcała linią prostą na południowy zachód, następnie biegła wzdłuż Bugu, zostawiając po stronie wschodniej nadrzeczny Brześć, w okolicach Kryłowa opuszczała koryto Bugu i skręcała linią niemal prostą na południowy zachód, przecinając Bramę Przemyską, dolinę rzeki Strwiąż, na wschód od Ustrzyk Dolnych osiągając dolinę Sanu, jego korytem biegła do Przełęczy Użockiej, zakręcała na zachód i po kilku kilometrach docierała na szczyt Krzemieńca, gdzie osiągała trójstyk z Czechosłowacją. Obecnie północna i wschodnia granica Polski ma identyczny przebieg, pomimo likwidacji ZSRR.

Stosunkowo niewielka długość granicy Polski i Rosji w rejonie obwodu Kaliningradzkiego, szczególny charakter polskich regionów na północnym wschodzie kraju wpływają na brak sporów granicznych. Od 1945 roku granica była zmieniana 3 razy – zmiany nie dotyczyły badanego obszaru i tego odcinka granicy. Po rozpadzie ZSRR i zmianach politycznych w Polsce , zainteresowane strony (Rzeczpospolita Polska oraz Federacja Rosyjska) uznały wcześniejsze Umowy i Porozumienia w sprawie granic za obowiązujące, zachowano stan sprzed 1990 roku, (pomimo rozpadu ZSRR, powstania je jego terenie odrębnych państw: Litwy, Białorusi, Ukrainy, Federacji Rosyjskiej).

4.1.2.

Wskaźniki ilościowe

4.1.2.1.

Ilość międzyrządowych porozumień regulujących stosunki graniczne

19 umów/porozumień

1.        Umowa pomiędzy RP a ZSRR "O polsko-radzieckiej granicy państwowej", zawarta przez Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej i rząd ZSRR w Moskwie, w dniu 16 sierpnia 1945 roku

2.        Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych wraz z załącznikami podpisanej dnia 15 lutego 1951 roku,

3.        Umowa  między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o wytyczeniu istniejącej polsko-radzieckiej granicy państwowej w części przylegającej do Morza Bałtyckiego podpisanej dnia 5 marca 1957 roku

4.        Protokół  między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o rozgraniczeniu polskich i radzieckich wód terytorialnych w Zatoce Gdańskiej Morza Bałtyckiego podpisanym dnia 18 marca 1958 roku,

5.        Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej oraz współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych, podpisana 15 lutego 1961

6.        Porozumienie między Rządem PRL a Rządem ZSRR o uproszczonym trybie przekraczania granicy państwowej przez obywateli zamieszkałych w miejscowościach przygranicznych z dnia 14.05.1985 r. 

7.        Ustalenie trój styku granic stref ekonomicznych i szelfu kontynentalnego pomiędzy Polską, Szwecją i ZSRR, 30.06.1990 r.

Po roku 1990  zostały podpisane następujące porozumienia i Umowy:

1.        Traktat między RP a FR o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy z dnia 22 maja 1992 r.

2.        Umowa między Rządem RP a Rządem FR w sprawie przejść granicznych z dnia 22 maja 1992 r

3.        Umowa między Rządem RP a Rządem FR o współpracy transgranicznej z dnia 2 października 1992 roku;

4.        Porozumienie między Rządem RP a Rządem FR o współpracy północno-wschodnich województw RP i Obwodu Kaliningradzkiego FR z d. 22 maja 1992 r.

5.        Umowa między Rządem RP a Rządem FR o współpracy w dziedzinie zapobiegania awariom przemysłowym, klęskom żywiołowym i likwidacji ich skutków z dnia 25.08.1993 r.

6.        Umowa między Rządem RP a Rządem FR w sprawie przejść granicznych z dnia 22.05.1992 r.

7.        Umowa między Rządem RP a Rządem FR o warunkach podróży obywateli RP i obywateli FR z dnia 18.09.2003 r.

8.        Porozumienie między Rządem RP a Rządem FR o rozszerzeniu ruchu granicznego w drogowym przejściu granicznym Gołdap-Gusiew (…)  z dnia 4.01.2002

9.        Porozumienie między Rządem RP a Rządem FR o rozszerzeniu ruchu granicznego w drogowym przejściu granicznym Gołdap-Gusiew (…)  z dnia 8.08.2002

10.     Porozumienie między Rządami Polski, Litwy i Rosji w sprawie określenie punktu styku granic państwowych”  z dnia 27 października 2005

11.     Porozumienie między Rządem RP a Rządem FR o rozszerzeniu zakresu ruchu w  drogowym przejściu granicznym Gołdap-Gusiew (…)  z dnia 24.04.2009 r.

12.     Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, 14.12.2011 r.

Na mocy Porozumienia między Rządem RP a Rządem FR o współpracy północno-wschodnich województw RP i Obwodu Kaliningradzkiego FR z d. 22 maja 1992 r została powołana Polsko-rosyjska Rada ds. współpracy, w ramach której działają m.in. komisja ds. przejść granicznych, ds współpracy samorządów, ds. transportu, żeglugi i łączności, ds. ratownictwa i współpracy w sytuacjach kryzysowych. Do zadań Komisji ds. przejść granicznych należy m.in. wypracowywanie propozycji budowy nowych przejść granicznych, propozycji rozwiązywania problemów, które powstały w obszarze przejść granicznych, które są związane z funkcjonowaniem poszczególnych punktów przekraczania granicy, jak również związanej z tym infrastruktury.

4.2.

Czy została przeprowadzona delimitacja oraz demarkacja granicy

4.2.1.

Wskaźniki jakościowe

4.2.2.

Wskaźniki ilościowe

4.2.1.1.

Ilość międzyrządowych porozumień o delimitacji i demarkacji granic.

Delimitacji i demarkacji linii granic dotyczy   7  aktów prawnych:

1.        Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej, podpisanej- dnia 16 sierpnia 1945 roku,

2.        Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych wraz z załącznikami podpisanej dnia 15 lutego 1951 roku,

3.        Umowa  między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o wytyczeniu istniejącej polsko-radzieckiej granicy państwowej w części przylegającej do Morza Bałtyckiego podpisanej dnia 5 marca 1957 roku

4.        Protokół  między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o rozgraniczeniu polskich i radzieckich wód terytorialnych w Zatoce Gdańskiej Morza Bałtyckiego podpisanym dnia 18 marca 1958 roku,

5.        Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej oraz współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych, podpisana 15 lutego 1961 r.

6.        Ustalenie trój styku granic stref ekonomicznych i szelfu kontynentalnego pomiędzy Polską, Szwecją i ZSRR, 30.06.1990 r.

7.        Porozumienie między Rządami Polski, Litwy i Rosji w sprawie określenie punktu styku granic państwowych”  z dnia 27 października 2005

16 sierpnia 1945 r została podpisana między ZSRR a Rządem PRL Umowa o radziecko-polskiej granicy państwowej. Zgodnie z tym dokumentem utworzono Mieszaną radziecko-polską komisję ds. demarkacji granicy. W maju 1946 roku rozpoczęły się prace związane z demarkacją granicy. Do kwietnia 1947 roku została wyznaczona linia demarkacyjna granicy państwowej „od zbiegu granic ZSRR, PRL i Czechosłowacji do styku granic z Litewską SRR, PRL i Prus Wschodnich”. 30 kwietnia 1947 r. w Warszawie podpisano odpowiednie dokumenty demarkacyjne.  [АВПРФ, ф.06, оп.9, п.64, д.983, л.9-10.].

Zmiana przebiegu granicy między Polsko a ZSRR została dokonana już w następnym roku (1948) , jednakże dotyczyła odcinka na południu (obecnie granica z Ukrainą) oraz środkowego odcinka granicy (dziś z Białorusią).

15.02.1951 r. między ZSRR a PRL podpisano Umowę o zmianie granic. Zmiana ta nie dotyczyła regionów przygranicznych (obwód Kaliningradzki / województwo Warmińsko-mazurskie). Ostateczne ustalenie przebiegu granicy w regionie zostało podpisane 05.03.1957 r.:

„Układające się Strony potwierdzają, że ustalona w 1945 r. na konferencji Barlińskiej i istniejąca obecnie granica państwowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich w części przylegającej do morza Bałtyckiego zaczyna się od znaku granicznego nr 1987, ustawionego w miejscu zetknięcia się granic Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej (Kaliningradzki obwód) i Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w czasie wytyczenia polsko-radzieckiej granicy państwowej w latach 1946-1947, i dalej biegnie w kierunku na ogół zachodnim 0,5 km na północ od miejscowości Żytkiejmy, 4 km na północ od miejscowości Gołdap, 0,5 km na południe od miejscowości Kryłowo, 3 km na południe od miejscowości Żeleznodorożnyj, 2 km na południe od miejscowości Bagrationowsk, 4 km na południe od miejscowości mamonowo, 7 km na północ od miejscowości Braniewo (dawniej Braunsberg) i dalej przez Zalew Wiślany (Kaliningradzkij Zaliw) i Mierzeję Wiślaną (Bałtijskaja Kosa) do punktu znajdującego się na zachodnim brzegu wspomnianej mierzei 3 km na pólnocny-wschód od miejscowości Nowa Karczma (odległości od linii granicy do miejscowości podane są w przybliżeniu).”

Granica na terenie woj. Warmińsko-mazurskiego – 208 km (+2 km granicy na Mierzei Wiślanej, tj. woj. Pomorskie oraz 22 km granicy morskiej na Zalewie i wodach przybrzeżnych Bałtyku)

Obecnie delimitacja i demarkacja granicy państwowej między Polską a Rosją zostały całkowicie ukończone.

Uwaga dodatkowa: formalno-prawne rozdzielenie granicy na wodach terytorialnych FR posiada tylko z Norwegią, Finlandią, Polską oraz Koreą.  

4.3.

Czy istnieje specjalne międzyrządowe porozumienie regulujące uproszczony ruch ludzi i towarów przez granicę

4.3.1.

Wskaźniki jakościowe

4.3.1.1.

Jeśli istnieje specjalne międzyrządowe porozumienie regulujące uproszczony ruch ludzi i towarów przez granicę, to należy zanalizować jego jakość

W październiku 2010 r. Rada Unii Europejskiej na poziomie ministrów sprawiedliwości i spraw wewnętrznych uzgodniła wspólne stanowisko w sprawie wprowadzenia poprawek do prawodawstwa europejskiego regulującego kontrolę graniczną w celu uproszczenia trybu przekraczania granic UE przez obywateli Federacji Rosyjskiej  mieszkających w obwodzie kaliningradzkim.

W lipcu 2011 Komisja Europejska  zaakceptowała polsko-rosyjską propozycję dotyczącą bezwizowego małego ruchu granicznego Polski i FR – obwód Kaliningradzki. W grudniu 2011 roku Umowa o małych ruchu granicznym między FR a Polską została podpisana. Wejdzie w życie w 2 połowie 2012 roku.

Innych normatywnych aktów prawnych upraszczających ruch graniczny lub wprowadzających ulgi nie ma.

4.4.

Czy są przyjęte w sąsiadujących państwach przepisy regulujące prawa współobywateli za granicą (w tym kwestię podwójnego obywatelstwa)

4.4.1.

Wskaźniki jakościowe

4.4.1.1.

Jeśli są przyjęte przepisy regulujące prawa współobywateli (w tym kwestię podwójnego obywatelstwa), to należy zanalizować ich jakość

 Ustawa Federalna RF „O obywatelstwie RF” nr №62-ФЗ z dnia 31 maja 2002 r. , art. 7 – ochrona i opieka nad obywatelami FR za granicami. Nabycie przez obywatele FR innego obywatelstwa nie skutkuje utratą obywatelstwa rosyjskiego, co szczególnie podkreślone jest w pkt 2 art.6 nowej Ustawy. Nie ma wymogu zrzeczenia się innego obywatelstwa przy nabyciu obywatelstwa rosyjskiego po urodzeniu lub nadaniu dzieciom obywatelstwa Rosyjskiej Federacji (art. 12 i 14, cz.2 Ustawy).

Konwencja o zapobieganiu podwójnego obywatelstwa między Rosją i Polską została anulowana w 1999 r. : Postanowieniem Rządu Federacji Rosyjskiej z dnia 17 kwietnia 1999 r. N 434 „O podpisaniu protokołu między Rządem Rzeczpospolitej Polskiej i Rządem Federacji Rosyjskiej o ustaniu ważności w stosunkach między Rzeczpospolitą Polską i Rosyjską Federacją Konwencji między Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o zapobieganiu powstawania przypadków podwójnego obywatelstwa, podpisanej w Warszawie 31 marca 1965 roku”

W Polsce co do zasady obywatel polski w myśl prawa polskiego nie może być równocześnie uznawany za obywatela innego państwa (art. 2 Ustawy o obywatelstwie polskim, Dz.U. z 2000 Nr 28, poz 353).

Nadanie obywatelstwa polskiego może być uzależnione od złożenia dowodu utraty lub zwolnienia z obywatelstwa obcego. (art. 8 pkt 3 Ustawy)

Ten zapis jest rozumiany w taki sposób, że Obywatel polski może posiadać obywatelstwo innych państw, jeżeli od władz tych państw to obywatelstwo otrzymał.

Dopóki jednak obywatel polski nie utracił obywatelstwa polskiego, w Polsce nie może być traktowany jako cudzoziemiec, czyli np. nie może korzystać na terenie Polski z opieki konsularnej Konsulatu kraju obcego, którego obywatelstwo również posiada. Osoba taka powinna przekraczać granicę RP okazując polski dokument podróży, czyli polski paszport lub dowód osobisty i posługiwać się nim w kraju.

4.5.

Poziom kompetencji państwowych organów w regionie oraz jednostek samorządu terytorialnego do prowadzenia współpracy transgranicznej.

4.5.1.

Wskaźniki jakościowe

4.5.1.1.

Poziom zgodności z europejskimi standardami

Współpraca trans graniczna do prawidłowej realizacji wymaga stosowania prawa międzynarodowego, europejskiego oraz wewnątrzkrajowego. (1)

Ogólne ramy współpracy transgranicznej w Europie tworzą następujące akty prawne:

 - Europejska Konwencja Ramowa o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi (tzw. Konwencja Madrycka) uchwalona przez Radę Europy 21 maja 1980 r.; (definicja współpracy transgranicznej)
- Europejskie Ramowe Porozumienie o współpracy na terenach przygranicznych, przyjęte przez Radę Europy w 1980 r.;
- Europejska Karta Regionów Przygranicznych uchwalona przez Radę Europy 19 listopada 1981 r.;
- Europejska Karta Samorządu Terytorialnego zatwierdzona przez Radę Europy 15 października 1985r.

Konwencja Madrycka, Europejska Konwencja Ramowa o Współpracy Transgranicznej między Wspólnotami i Władzami Terytorialnymi (21 maja 1980 r., ratyfikowana przez Polskę w 1993 r.), została przyjęta przez Radę Europy 21 maja 1980 roku na konferencji w Madrycie. Państwa które ratyfikowały Konwencję powinny wspierać współpracę transgraniczną i przyczyniać się do postępu gospodarczego i społecznego obszarów przygranicznych. Konwencja podkreśla również pierwszeństwo prawa wewnętrznego danego kraju w stosunku do umów zawieranych z partnerami współpracy transgranicznej. Konwencja Madrycka określa więc prawne i strukturalne wzorce współpracy regionów granicznych. Konwencja Madrycka składa się z preambuły i 12 artykułów oraz z załącznika , w którym znajdują się wzory umów, porozumień i statutów potrzebnych do współpracy transgranicznej. Polska, która została członkiem Rady Europy w 1991 roku ratyfikowała Konwencję Madrycką w 1993 roku. (Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 287 i 288)

 Europejska Karta Regionów Granicznych i Transgranicznych (1995 r., deklaracja przyjęta przez Polskę), powstała w 1981 roku. Do 1995 roku nosiła nazwę Europejska Karta Regionów Przygranicznych. 1 grudnia 1995 roku na zebraniu Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych w Szczecinie w Euroregionie Pomerania dokonano zmiany nazwy na obecną oraz uaktualniono tekst Karty tak, by uwzględniał nową sytuację geopolityczną w Europie Środkowo - Wschodniej. Karta precyzuje zamierzenia i cele, które powinny być uwzględniane w rozwoju regionów granicznych i transgranicznych. Szczególną uwagę poświęcono problemom rozwoju ekonomicznego, polityki regionalnej, ochrony środowiska, współpracy kulturalnej, zagospodarowania przestrzennego i przygranicznemu ruchowi osobowemu. Karta nie jest międzynarodowym aktem prawnym i nie ma mocy obowiązującej. Jest to tylko deklaracja współpracy i swoistego rodzaju kodeks postępowania współpracy transgranicznej

 Europejska Karta Samorządu Terytorialnego (15 października 1985 r., ratyfikowana przez Polskę w 1993 r.),została uchwalona przez Radę Europy 15 października 1985 roku. Karta daje jednostkom terytorialnym ogólne kompetencje do współpracy transgranicznej. Artykuł 10 pkt. 1 brzmi: "Wykonując swoje uprawnienia, społeczności lokalne mają prawo współpracować z innymi społecznościami lokalnymi oraz zrzeszać się z nimi - w granicach określonych prawem - w celu realizacji zadań, które stanowią przedmiot ich wspólnego zainteresowania." Możliwość współpracy transgranicznej dopuszcza art. 10 pkt. 3 , który mówi, że społeczności lokalne mogą współpracować ze społecznościami innych państw na warunkach określonych prawem. Polska ratyfikowała Europejską Kartę Samorządu Terytorialnego w 1993 roku.

 Europejska Karta Samorządu Regionalnego (5 czerwca 1997 r.). 5 czerwca 1997 roku na posiedzeniu Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Europy została przyjęta Europejska Karta Samorządu Regionalnego. Karta przyznaje regionom uprawnienia do prowadzenia współpracy transgranicznej podobne do zawartych w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego uprawnień dla społeczności lokalnych. Według zapisów Karty region powinien być podmiotem samorządowym prowadzącym własną politykę i współpracę międzynarodową. Regiony powinny także posiadać uprawnienia do tworzenia własnego ustawodawstwa w ramach określonych ustawami poszczególnych krajów.

Europejskie standardy współpracy transgranicznej opierają się przede wszystkim na poszanowaniu prawa wewnętrznego państw narodowych a także ich systemu administracyjnego i politycznego. Z punktu widzenia społeczności lokalnych wydaje się to niezwykle ważne, ponieważ wyrażenie „wspólnoty i władze terytorialne” odnosi się do funkcjonujących na podstawie regulacji prawa krajowego jednostek i organów realizujących zadania lokalne i regionalne.” (2)

Podstawą prawną prowadzenia współpracy międzynarodowej przez samorządy województw jest artykuł 172 Konstytucji RP stwierdzający, że „jednostka samorządu terytorialnego ma prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw”. Zapis ten odpowiada artykułowi 10 ust. 2 i 3 ratyfikowanej w 1993 roku Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego.

Szczegółowe kompetencje polskich samorządu określają odpowiednie ustawy: o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym, samorządzie regionalnym.

Na poziomie  samorządu gminy należy m.in. (Art. 7. 1.) Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: 20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. Samorząd lokalny może również przystępować do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych:

Art. 84. 1. W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami. Art. 84a. Zasady przystępowania gminy do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych określają odrębne przepisy.

Pomimo tego, że do zadań własnych powiatu nie należy współpraca międzynarodowa, jednakże jednostki te mogą przystępowac do międzynarodowych związków z stowarzyszeń , co stwierdza art. 75a. Ustawy o samorządzie powiatowym: „Zasady przystępowania powiatu do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych określają odrębne przepisy.”

Powyższe kompetencja są zgodne z zapisami Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego.

Do kompetencji (zadań własnych) samorządu wojewódzkiego należy w zakresie współpracy międzynarodowej: „organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi (art. 41 Ustawy o samorządzie województwa):, samorząd może  (art. 12, pkt 2.) wykonując zadania określone w ust. 1 (art. 12 Ustawy o samorządzie województwa) „współpracować z organizacjami międzynarodowymi i regionami innych państw, zwłaszcza sąsiednich. „, co odpowiada duchowi Europejskiej Karty Samorządu Regionalnego. O ile w ustawach o samorządzie gminnym oraz o samorządzie powiatowym zawarto jedynie ogólne sformułowania dotyczące współpracy zagranicznej, to ustawa o samorządzie województwa zawiera już szczegółowe regulacje. Zostały one zawarte w Rozdziale 6 ustawy pod tytułem „Współpraca zagraniczna”. Tak więc, współpraca zagraniczna województwa prowadzona jest na podstawie uchwalonych przez sejmik województwa Priorytetów współpracy zagranicznej województwa

W 2011 r. Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej rozpatrzyła projekt ustawy o podstawach współpracy transgranicznej w FR.

Tym dokumentem po raz pierwszy zaproponowano by na poziomie ustawodawstwa określić mechanizm podpisywania porozumień o współpracy transgranicznej przez samorządy lokalne. Obecnie obowiązujące prawo nie zawiera nawet samego pojęcia „współpraca transgraniczna” .

Na poziomie administracji Obwodu jest przyjęte Postanowienie Rządu Obwodu Kaliningradzkiego z dnia 04.09.2008 Nr 572 „Działalność Rządu Obwodu Kaliningradzkiego w zakresie opracowania, uzgodnienia, realizacji i koordynacji międzynarodowych projektów w ramach międzynarodowych programów współpracy i wsparcia technicznego”.

4.6.

Czy zostały zawarte porozumienia o współpracy regionów przygranicznych

4.6.1.

Wskaźniki jakościowe

4.6.1.1.

Jeśli takie porozumienia są zawarte, to należy zanalizować ich jakość

 Współpraca międzyregionalna Polski i Rosji jest realizowana w oparciu o Traktat zawarty między RP a FR o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy z dnia 22 maja 1992 r., międzyrządowe porozumienia, jak również porozumienia zawarte między podmiotami FR i polskimi województwami.  Wszystkie trzy województwa (warmińsko-mazurskie, pomorskie oraz podlaskie), które leżą na wschodniej granicy RP maja podpisane podobne porozumienia. Na poziomie samorządu terytorialnego niższych szczebli (powiat oraz gminy) po stronie polskiej oraz municypalitetów  po stronie rosyjskiej  również są podpisywane umowy o współpracy.

Współpraca zagraniczna Województwa Warmińsko-Mazurskiego prowadzona jest zgodnie z zasadami zawartymi w Rozdziale 6 Współpraca zagraniczna ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. Nr 91, poz. 576 z późn. zm.). Aby formalnie uznać stosunki Województwa Warmińsko-Mazurskiego z jego zagranicznymi partnerami i stworzyć platformę do wielopłaszczyznowego współdziałania Sejmik Województwa uchwalił „Priorytety  współpracy zagranicznej województwa”.

Kontakty międzynarodowe na poziomie lokalnych samorządów są aktywnie rozwijane , szczególnie w takich obszarach jak kultura, wymiana młodzieżowa, sport, turystyka. Najczęściej zawierane porozumienia są ogólnikowej treści, określane są jedynie potencjalne kierunki współpracy, niestety w samorządach nie idą w ślad za porozumieniami wydzielane jakiekolwiek środki w budżetach gminnych. Najczęstszym źródłem finansowania i realizacji tych umów pozostają środki zewnętrzne (Unia Europejska, program Mechanizmów Finansowych EOG i Norwegii itp.).

4.6.2.

Wskaźniki ilościowe

4.6.2.1.

Jeśli są, to należy określić ich ilość (również w stosunku % do ogólnej ilości j.s.t. na danym obszarze przygranicznym)

Podstawy prawne współpracy transgranicznej w regionach badanych:

Na poziomie krajowym: 3

1.        Traktat zawarty między RP a FR o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy z dnia 22 maja 1992 r

2.        Porozumienie między Rządem RP a Rządem FR o współpracy północno-wschodnich województw RP i Obwodu Kaliningradzkiego FR z d. 22 maja 1992 r.

3.        Umowa między Rządem RP a Rządem FR o współpracy transgranicznej z dnia 2 października 1992 roku;

Na poziomie regionalnym: 2 (tj. 100%)

1/ Porozumienie o współpracy pomiędzy Województwem Warmińsko-Mazurskim – Rzeczpospolita Polska i Administracją Obwodu Kaliningradzkiego – Federacja Rosyjska, z dnia 19 września 2001 r.

(wraz z Planami pracy, obecnie obowiązujący na lata 2011-2013)

2/ Porozumienie o współpracy pomiędzy Sejmikiem Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Kaliningradzką Dumą Obwodową, podpisane 09 kwietnia 2002 r.

Poziom lokalny:

100% = 1 region / 19 powiatów ziemskich + 2 grodzkie/ 116 gmin

100% = 22 municypalitety pierwszego poziomu

Niesterow – porozumienie z powiatem Giżyckim, gminą Pisz

Oziersk: porozumienie z powiatem Węgorzewskim

Prawdinsk - porozumienie z powiatem Kętrzyńskim, Węgorzewskim, Ostródzkim, z gminą Kętrzyn

Bagrationowsk – porozumienia z gminami Bartoszyce, Lidzbark, Górowo Iławeckie (gminy miejskie)

Mamonowo - porozumienia z gminami Braniewo (miasto), Pieniężno, Prabuty, Pisz

Średnio każdy przygraniczny muniypalitet współpracuje z 3 – 4 zagranicznymi partnerami.

4.7.

Czy w strategicznych dokumentach jednostek samorządu terytorialnego / regionalnego jest odwołanie do roli współpracy transgranicznej

4.7.1.

Wskaźniki jakościowe

4.7.1.1.

Jeśli takie odwołania są zawarte, to należy zanalizować ich jakość

OBWÓD KALININGRADZKI: (Program społeczno-gospodarczego rozwoju Obwodu Kaliningradzkiego)

1.Jednym z zadań jest rozwój infrastruktury transportowej i energetycznej, infrastruktury łączności i dostępu do nowoczesnych technologii informatycznych -  jako elementu łączącego w stosunkach międzyregionalnych i międzynarodowych.

2. O integracji w ramach bałtyckiego makroregionu (str 67 Programu): Jednakże długoterminowa strategia rozwoju Obwodu Kaliningradzkiego nie może być określona bez jasnych perspektyw współpracy FR i UE w makroregionie bałtyckim. A ponadto, obwód może wykorzystać w pełni możliwości, jakie tworzy O. Strefa Ekonomiczna (ОЭЗ) tylko pod warunkiem stabilności tych stosunków w długoterminowej perspektywie, które staną się impulsem dla pozyskania „długich” inwestycji, zbliżenia standardów kultury technologicznej, budowy transnarodowych łańcuchów wartości dodanej itp.

Dla obwodu Kaliningradzkiego proces integracji w makroregionie bałtyckim jest najbardziej istotnym. W przypadku aktywnej pozycji Rosji w regionie Bałtyckim (jako integralnej części stosunków Rosja-UE), powstaje realna możliwość włączenia się w rosnące rynki pracy, kapitału i technologii w przestrzeni europejskiej w interesie całego rosyjskiego Północnego-Zachodu.

3. Z rozdziału 1.2.2. Zależność od importu i deficyt bezpośrednich zagranicznych inwestycji (str 87 Programu): Przyciągnięcie do regionu dużych zagranicznych  inwestycji wymaga utworzenia centralnej agencji ds. promocji obwodu Kaliningradzkiego na europejskim i międzynarodowym rynku inwestycji. Obecnie ani jedna z istniejących struktur nie jest gotowa wziąć na siebie kompleksowe usługi w zakresie analizy, przyciągnięcia oraz obsługi inwestycyjnych środków.

4. Z tab. 25. Podstawowe problemy społeczno-gospodarczego rozwoju obwodu Kaliningradzkiego (str. 98):

A. Obecnie obwód Kaliningradzki traci kluczowe położenie w procesie budowania stosunków UE – Rosja. Zarówno UE jak i FR stosują politykę strategicznego partnerstwa, a w przypadku Obwodu Kaliningradzkiego główną ideą jest koncepcja „regionu pilotażowego” współpracy co w istocie na zasadzie inercji zachowuje kierunek na „szczególny” status obwodu Kaliningradzkiego, faktycznie zahamowując rozbudowę strategii podnoszenie konkurencyjności i efektywnego wbudowania się w przestrzeń Bałtyckiego makroregionu.

B. Współczesne uczestnictwo Obwodu Kaliningradzkiego w międzynarodowej gospodarce charakteryzuje się zbytnią orientacją na wewnętrzny rynek Rosji i zdecydowanie niewysokim stopniem dywersyfikacji eksportu, słabym wykorzystaniem konkurencyjnej przewagi w eksporcie usług, przede wszystkim transportowych, medycznych o edukacyjnych, produkcji branż obszaru BRT i ograniczonym zakresem współpracy transgranicznej.

5. Z priorytetów Programu: Jednym z priorytetów rozwoju gospodarczego jest efektywna integracja z międzynarodowymi rynkami produkcyjnymi, pracy i kapitału; wypracowanie modeli zarządzania, która odpowiadają na wyzwania globalnego systemu gospodarczego.

6. Jeden z punktów systemu zadań Programu: 4. Rozwój infrastruktury transportowej oraz energetycznej, infrastruktury łączności i dostępu do współczesnych technologii informatycznych jako elementu łączącego w międzyregionalnych i międzynarodowych kontaktach. 

7. W tym samym rozdziale teza 5-go punktu „Rozwój zasobów turystycznych i rekreacyjnych, infrastruktury hotelowej i kształtowanie pozytywnego wizerunku regionu” – integracja z międzynarodowymi trasami turystycznymi i technologiami.

8. Z systemu przedsięwzięć Programu:

A. Rozwój międzynarodowych kontaktów; formowanie wspólnego międzyregionalnej przestrzeni kulturalnej, jak również włączenie nie mniej niż 5 wydarzeń na terenie obwodu Kaliningradzkiego do wspólnego (powtarzającego się) kalendarza kulturalnego w regionie Bałtyckim będzie zagwarantowane poprzez udział w pracach Stowarzyszenia „Kultura”, realizacji Dni kultury w oparciu o dwustronne porozumienia, realizacji festiwalu filmowego „Bałtyckie debiuty”, realizacji festiwalu sztuki „Bałtyckie sezony”; realizacji międzynarodowych festiwali i konkursów muzycznych i teatralnych.

 Prawdinsk

Strategia społeczno-gospodarczego rozwoju municypalnej jednostki „Prawdinskij rejon” na okres do 2020 roku (opracowana lecz jeszcze nie zatwierdzona – na dzień 31.12.2011 r.)

W zadaniach określonych w strategii (str 164) określono jeden z priorytetów jako rekonstrukcję dróg wodnych dla żeglugi wewnętrznej po Zalewach Kurońskim i Kaliningradzkim. Ma to wesprzeć zróżnicowany rozwój klastra turystycznego oraz rozwój międzynarodowej żeglugi.  W części poświęconej określeniu przedsięwzięć zmierzających do poprawy bazy prawno-normatywnej w Obwodzie Kaliningradzkim wskazano na „Rozwój przygranicznych i międzyregionalnych stosunków”. Tab. 28, str 177): A. konieczność opracowywania wspólnych projektów z Polską i Litwą, które powinny przyciągnąć inwestycje z UE; B. przygotowanie i realizacji kampanii promocyjnych zabytków i szlaków turystycznych na turystycznych międzynarodowych i rosyjskich rynkach.

Aktywny udział w projektach międzynarodowych organizacji wskazano jako jedno ze źródeł finansowania w/wymienionego Programu.

Mamonowo:

Program  rozwoju społeczno-gospodarczego municypalnej jednostki „Mamonowski miejski okręg” na okres 2008-2016

Położenie geopolityczne na terytorium przygranicznym wskazane jest jako jedna z możliwości (w części poświęconej czynnikom wpływającym na rozwój społeczno-gospodarczy). Jako słabe strony wskazuje się społeczne problemy terenów przygranicznych; 5-kilometrow strefa ograniczająca wykorzystanie wolnego terenu. Zagrożeniem jest polityka „podwójnych standardów” ze strony UE w stosunku do Rosji i Obwodu Kaliningradzkiego w zakresie kwestii tranzytu przygranicznego. W obszarze kultury określono jako jeden z perspektywicznych kierunków działalności municypalnych instytucji kultury ich udział w regionalnych, rosyjskich oraz międzynarodowych grantach w celu uzyskania „finansowego, metodycznego i innego wsparcia”.

W punkcie 3.2. (Utworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorstw konkurencyjnych, wspierających zrównoważony rozwój gospodarczy) zaplanowano: „w okresie do 2016 roku (…) realizację przedsięwzięć ukierunkowanych na poprawę stanu sanitarnego i ekologicznego zbiorników wodnych (realizacja w ramach projektów transgranicznego partnerstwa).  Odniesienie do współpracy transgranicznej dotyczy również sfery infrastruktury kompleksu hotelowego w celu rozwoju turystyki: „Istniejące na terytorium municypalitetu zasoby rekreacyjne, historyczne oraz kulturowe nie są w pełni wykorzystywane – turystyka nie odgrywa istotnej roli w gospodarce okręgu municypalnego. Rozwój turystyki nie jest możliwy z uwagi na praktycznie całkowity brak obiektów turystycznej infrastruktury (usługi transportowa, hotelowa, serwis tuystyczny). Wdrożenie międzynarodowego programu rozwoju turystyki wodnej „Europejska droga wodna E-70 Rotterdam-Kłajpeda” i utworzenie przystani „Czerwonej Floty” z przejściem granicznym ( i celnym punktem) dla transportu wodnego stanie się pierwszym krokiem na drodze rozwoju tego sektora gospodarki okręgu municypalnego”.

Analiza istniejącej sytuacji w okręgu pokazuje, że planowy rozwój turystyki powinien opierać się na programowo-celowej metodyce w następujących kierunkach

-/ ułatwienia dostępności transportowej oraz pograniczno-prawnej;

-/ aktywizacji współpracy trnasgranicznej oraz międzynarodowej …

W rezultacie realizacji pełnego zakresu zadań we wskazanych w Programie kierunkach, przewiduje się uformowanie wspólnego turystyczno-rekreacyjnej przestrzeni z przygranicznymi obszarami po stronie Polski (Braniewo, Prabuy, Pieniężno) w oparciu o międzynarodowej porozumienia.

Bagrationowsk

Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego municypalnej jednostki  „Bagrationowski municypalny rejon” na okres do 2020 roku

Jako jedno z zadań wskazuje się dostosowanie (uzyskanie kompatybilności) strategii Municypalnego Rejonu ze strategiami zarówno poziomu obwodu, jak i strategiami przygranicznych jednostek. W dziale poświęconym charakterystyce Rejonu wskazuje się na istnienie na jego terenie  dwóch międzynarodowych punktów przekraczania granicy państwowej (Bagrationowsk-Bezledy oraz Mamonowo-Grzechotki-2) oraz drogi krajowej (federalnej) Bagrationowsk – Kaliningrad. Podkreśla się również dynamiczny rozwój stosunków z przygranicznymi sąsiadami w ramach Euroregionu Łyna-Ława.

Położenie Rejonu określa się jako „wygodne” z uwagi m.in. na przejścia międzynarodowe, rozwój współpracy z przygranicznymi jednostkami samorządowymi, bliskością do centrum obwodowego.

W części poświęconej omówieniu podstawowych grup problemów i przewagi konkurencyjnej w pkt 2.2. zauważono brak uzgodnień i porozumień w obszarze projektów i programów rozwoju przestrzennego sąsiednich jednostek samorządowych i przygranicznych obszarów.

Ważnym odwołaniem jest uwzględnienie współpracy transgranicznej w sformowanej misji rozwojowej: „Wysoki stopień współpracy biznesowej i partnerstwa z UE, a przede wszystkim z przygranicznymi obszarami Polski”. Możliwości rozwojowe (szczególnie kultura, turystyka) są wiązane z pozyskiwaniem środków w ramach programów UE wspierających współpracę trans graniczną (w tym przypadku Litwa, Polska, Rosja), w strategii wskazuje się na konkretne projekty i działania wspólnie z partnerami zagranicznymi. Dodatkowo jako możliwe perspektywy rozwojowe wskazano: rozszerzenie współpracy z sąsiednimi jednostkami municypalnymi oraz sąsiadującymi obszarami przygranicznych krajów, w tym również w ramach euroregionów „Łyna-Ława” oraz „Bałtyk”; liberalizacja trybu przebywania obywateli zagranicznych w strefie przygranicznej; rozszerzenie służbowych i międzyludzkich kontaktów z przygranicznymi polskimi obszarami na skutek wprowadzenia małego ruchu granicznego (w trybie bezwizowym);

Niesterow

Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Niestierowskiego miejskiego okręgu

W ramach przeprowadzonej analizy SWOT wskazuje się jako możliwości rozwojowe: wzrastające zainteresowanie współpracą trans graniczną i udział we wspólnych projektach.

Oziersk

Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego municypalnej jednostki  „Ozierski rejon” na okres do 2020 roku

Strategia była przygotowana zgodnie z Ustawą Federalną Nr 131- ФЗ „O ogólnych zasadach organizacji samorządu lokalnego w Federacji Rosyjskiej”, Statutem Municypalnej jednostki „Ozierski rejon”, z uwzględnieniem Strategii i Programu społeczno-gospodarczego rozwoju Obwodu Kaliningradzkiego w średni- i długoterminowej perspektywie, celowych programów oraz Programu Współpracy Transgranicznej Litwa, Polska, Rosja 2007-2013.

Charakteryzując sytuację społeczno-gospodarczą rejonu wskazano na dużą dynamikę rozwoju dwustronnych międzynarodowych kontaktów z miastami Polski, Litwy, Białorusi i Niemiec oraz kontaktów z samorządami skupionymi w ramach 4 euroregionów: Łyna-Ława, Szeszupe, Niemen, Bałtyk. Zdaniem autorów strategii, pomimo oddalenia od centrum regionu, geograficzne położenie Ozierska jest korzystne z punktu widzenia współpracy z przygranicznymi samorządami Polski.

W charakterystyce społecznych procesów oraz głównych tendencji zauważono, że rejon posiada pozytywne doświadczenia w obszarze zarządzania projektami współpracy transgranicznej, a na etapie realizacji obecnie znajduje się kilka międzynarodowych projektów w obszarze kultury, turystyki i rekreacji, dziedzictwa kulturowego oraz sportu.

W części poświęconej omówieniu podstawowych grup problemów i przewagi konkurencyjnej w pkt 2.2. zauważono brak uzgodnień i porozumień w obszarze projektów i programów rozwoju przestrzennego sąsiednich jednostek samorządowych i przygranicznych obszarów, i dalej: „aktywnie będzie wykorzystywany czynnik dobrosąsiedzkich stosunków z partnerami z partnerami z Polski i Litwy, co pozwoli nie tylko wykorzystywać ich najlepsze praktyki w obszarze rozwoju lokalnego, lecz również wspólnie tworzyć nowe przedsiębiorstwa i produkty mające wysoką wartość na rynkah zewnętrznych, oraz efektywnie wykorzystywać możliwości programu współpracy transgranicznej w interesie wspólnego rozwoju samorządów.

W istniejących strategiach rozwoju przygranicznych okręgów municypalnych nacisk kładzie się na uzyskanie określonych ekonomicznych zysków dzięki ulokowaniu na ich terytorium infrastruktury międzynarodowych przejść granicznych i zwiększenia strumieni inwestycyjnych. Oprócz tego planowane jest maksymalne wykorzystanie przewagi współpracy przygranicznej dzięki uczestnictwu wspólnie z partnerami z zagranicy w międzynarodowych programach i projektach.

4.7.2.

Wskaźniki ilościowe

4.7.2.1.

Jeśli są, to należy określić ich ilość (również w stosunku % do ogólnej ilości j.s.t. na danym obszarze przygranicznym)

Strategia rozwoju województwa Warmińsko-Mazurskiego zawiera odwołanie do współpracy transgranicznej

Poziom powiatowy: na 19 strategii …………. Zawiera odwołania do współpracy transgranicznej

Na 116 strategii gminnych - …. Zawiera odwołania do współpracy transgranicznej

Wymaga uzupełnienia

4.8.

Czy zostały utworzone specjale międzyrządowe organa (np. komisje dwustronne) ds. współpracy transgranicznej (ogółem, lub w określonych obszarach)

4.8.1.

Wskaźniki jakościowe

4.8.1.1.

Jeśli zostały są utworzone, to należy przeanalizować postawione przed nimi zadania

Na omawianym obszarze działa Polsko-Rosyjska Rada ds. współpracy pólnocno-wschodnich województw RP i Obwodu Kaliningradzkim FR. W ramach Rady funkcjonuje 12 wspólnych dwustronnych Komisji tematycznych. Została utworzona na mocy Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o współpracy pólnocno-wschodnich województw RP i Obwodu Kaliningradzkim FR.z dnia 22 maja 1992 r. Zgodnie z tym Porozumieniem powołani Pełnomocnicy odpowiedzialni za koordynację programów ustanowili strukturę zapewniającą realizację postanowień Porozumienia. Zadania Rady określa Statut, są to m.in.:

-/ określanie wspólnych programów i działań mających na celu rozwój współpracy

-/ wskazywanie potencjalnych możliwości współpracy, podejmowanie kroków zmierzających do zwiększenia jej efektywności, rozwiązywanie powstających problemów, określanie nowych kierunków współpracy

-/ rozpatrywanie zaleceń organów administracji państwowej obu państw, w tym organów samorządowych, podmiotów gospodarczych i organizacji społecznych dotyczące konkretnych projektów współdziałania

-/ opracowanie i przedłożenie odpowiednim organom obu państw propozycje nowych kierunków współpracy regionów, w razie potrzeby projekty odpowiednich porozumień

-/ opracowanie propozycji w zakresie tworzenia warunków prawnych, ekonomicznych, finansowych i rynkowych niezbędnych dla wzajemnie korzystnego współdziałania gospodarczego i rozwoju przedsiębiorczości.

Ostatnie posiedzenie Rady odbyło się w czerwcu 2011 r. na terenie Obwodu Kaliningradzkiego.

4.8.2.

Wskaźniki ilościowe

4.8.2.1.

Ilość takich organów

1 Rada, 12 komisji tematycznych

4.9.

Poziom uprzywilejowania współpracy transgranicznej w mechanizmach gospodarczych w sąsiadujących krajach

4.9.1.

Wskaźniki jakościowe

4.9.1.1.

Prawodawstwo 

4.9.1.2.

Prawo bankowe (w szczególności czy daje możliwość pracy filiom zagranicznym)

4.9.1.3.

Prawo ubezpieczeniowe (w szczególności, czy daje możliwość pracy filiom zagranicznym)

Obszar ten reguluje Ustawa Federacji Rosyjskiej z dnia 27.11.1992 r. N 4015-1 (zm z dn. 18.07.2011) „O organizacji systemu ubezpieczeń w Federacji Rosyjskiej” Działalność filii zagranicznych jest dopuszczalna w ramach kwoty, określanej przez Rząd Federalny. Rozporządzenie Rostechnadzoru z dnia 4 marca  2011 roku N 97 „O wysokości (kwocie) udziału kapitału zagranicznego w kapitałach zakładowych instytucji ubezpieczeniowych”. Zgodnie z tym rozporządzeniem wysokość (kwota) udziału kapitału zagranicznego w kapitałach zakładowych tego typu instytucji została określona na poziomie 22,42 %.

4.9.2.

Wskaźniki ilościowe

4.9.2.1.

Czy są  Specjalne Strefy Ekonomiczne, jeśli tak, to ile.

W obwodzie Kaliningradzkim takich stref nie ma. – ilość: 0

Polska:

Zasady funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych określa ustawa o SSE (Ustawa z 20 października 1994 r., o specjalnych strefach ekonomicznych, Dz. U. 1994, nr 123, poz. 600 z poz. zm.) oraz 14 rozporządzeniach w sprawie ustanowienia każdej ze stref.

Na terenie województwa Warmińsko-Mazurskiego działają 2 Strefy:

1.        Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna (839,9 ha )

2.        Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna