O Euroregionie

Historia, struktura, cele współpracy

Euroregion Bałtyk jest jedną z największych tego typu organizacji w Europie zarówno podwzględem ilości uczestniczących Stron, obszaru oraz ludzi zamieszkujących te regiony. Terytorium Euroregionu to na terenie Polski województwa pomorskie i warmińsko-mazurskie, na terenie Federacji Rosyjskiej Obwód Kaliningradzki, na terenie Litwy Kłajpeda i Okręg Kłajpedzki, na terenie Szwecji województwa Blekinge, Kalmar, Kronoberg, na terenie Danii wyspa Bornholm.

 Euroregion Bałtyk ma charakter samorządowo-rządowy, w pracach Euroregionu uczestniczą przedstawiciele władz samorządowych i państwowych. Struktura organizacyjna jest typowa dla Euroregionów, najwyższym Organem jest Rada, ze swego składu wyłania Prezydium, pracami Rady i Prezydium kieruje Prezydent Euroregionu. Rada obraduje co najmniej dwa razy do roku, Prezydium od 4-6 razy w roku, decyzje podejmowane są na zasadach konsensusu. Funkcja Prezydenta jest pełniona kolejno przez przedstawiciela każdej ze Stron Umowy, rotacja następuje po rocznej kadencji. W Euroregionie działa dziewięć stałych Grup Roboczych, które zajmują się wdrażaniem Wspólnego Programu Rozwoju Euroregionu Bałtyk w następujących obszarach:

 • rozwój innowacji i wsparcie dla średnich i małych przedsiębiorstw,

• rozwój obszarów wiejskich,

• turystyka,

• infrastruktura transportu,

• wymiar społeczny, ze szczególnym uwzględnieniem integracji rynków pracy,

• nowoczesna gospodarka wodna,

• energia, a zwłaszcza jej odnawialne źródła,

• ochrona środowiska na obszarze Obwodu Kaliningradzkiego.

Decyzją Rady Euroregionu Bałtyk od dnia 1 lipca 2004 roku funkcjonuje Stały Międzynarodowy Sekretariat. Zgodnie z nowym schematem organizacyjnym, uwzględniony on jest w strukturze sekretariatu polskiego. Intencją stron - krajów członkowskich ERB - było stworzenie ciała koordynującego prace sekretariatów krajowych Danii, Litwy, Polski, Rosji i Szwecji, wspierającego działania realizowane na terenie Euroregionu oraz budującego jego wizerunek jako organizacji dobrze przygotowanej do wdrażania inicjatyw europejskich. Jest to zadanie ambitne, wymagające efektywnej współpracy, także finansowej. Dlatego też, powołując Stały Międzynarodowy Sekretariat strony podjęły, po raz pierwszy w historii Euroregionu, wspólne zobowiązanie finansowe. 

Podstawowe cele współpracy w ramach Euroregionu Bałtyk są następujące:

• Poprawa warunków życia ludzi zamieszkujących obszar Euroregionu

• Ułatwianie wzajemnych kontaktów

• Zbliżanie lokalnych społeczeństw

• Przełamywanie historycznych uprzedzeń

• Programowanie prac zmierzających do zapewnienia zrównoważonego rozwoju gospodarczego uwzględniając stan rozwoju gospodarki każdej ze Stron Umowy

Wsparcie finansowe

Swoje cele statutowe Euroregion Bałtyk realizuje dzięki składkom członkowskim oraz programom pomocowym, zarówno jako instytucja nimi zarządzająca, jak i ich beneficjent. Realizowany przez Stronę Polską Euroregionu – Stowarzyszenie Gmin RP Euroregion Bałtyk - w latach 1999 - 2006 Fundusz Małych Projektów w ramach programu Phare pozwolił na wdrożenie 236 projektów na łączną kwotę dofinansowania przekraczającą 6 milionów euro. Zrealizowano projekty pozwalające na spotkania mieszkańców sąsiadujących państw imprezy kulturalnych, wymianę młodzieży, targi gospodarcze, konferencje i seminaria naukowe, festiwale piosenki, zawody sportowe, jak również na naukę języka sąsiada oraz publikacje poświęcone problemom daleko wykraczającym poza granice jednego kraju,  przełamują wieloletnie bariery kulturowe i historyczne, uświadamiając lokalnej społeczności wzajemne związki i podobieństwa oraz wspólną odpowiedzialność za kształtowanie rzeczywistości w najbliższej okolicy. Projekty te, choć niewielkie, przyczyniły się do stworzenia trwałych więzów kulturalnych, gospodarczych, a co szczególnie istotne, do nawiązywania zwyczajnych kontaktów towarzyskich.

Inicjatywa wsparcia dla współpracy transgranicznej realizowana jest obecnie dzięki Funduszowi Małych Grantów Transgranicznych i Międzyregionalnych. Projektu ten ma charakter programu finansowanego w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jest to projekt partnerski realizowany  z samorządami regionalnymi województw Warmińsko-Mazurskiego oraz Pomorskiego. Rozpoczęliśmy jego realizację w dniu 3 lipca 2008 r., a zakończyliśmy  31 marca 2011 roku. Wartość całkowita projektu przekracza kwotę 2 milionów euro.

Euroregion Bałtyk oraz jego region członkowskie występują również jako wnioskodawcy wspólnych projektów. W ramach Programu Interreg III B Region Morza Bałtyckiego zrealizował projekt Seagull 2: Wzmocnienie struktur instytucjonalnych oraz zdolności planowania przestrzennego, którego celem było wzmocnienie zdolności działań związanych z planowaniem przestrzennym. Projekt o łącznym budżecie 600 tysięcy euro nawiązywał do Wspólnego Programu Rozwoju Euroregionu Bałtyk, budując tzw. sieci referencyjne, czyli innymi struktury współpracy skupiające przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych, instytucje nauki, sektor prywatny i organizacje pozarządowe wokół wybranych zadań Programu Rozwoju.

Powołane w ramach projektu. sieci referencyjne zostały formalnie przekształcone w Grupy Robocze Euroregionu Bałtyk jako podstawowe struktury wdrażania Wspólnego Programu Rozwoju. Dzięki nim w kwietniu 2009 roku Komitet Sterujący Programu Współpracy Transgranicznej przyjął do realizacji 5 wspólnych projektów, których łączny budżet wynosi prawie 7 milionów euro. Projekty te to: 

• DISKE, Rozwój innowacyjnych systemów poprzez wiedzę i wymianę, współpraca między małymi i średnimi przedsiębiorstwami oraz wzmocnienie ich potencjału poprzez współpracę parków naukowo-technologicznych, inkubatorów oraz władz lokalnych,

• BaltNet, Rozwój sieci współpracy instytucji rynków pracy Południowego Bałtyku w celu wzmocnienia integracji rynku pracy,

• MOMENT, Nowoczesna gospodarka wodna,

• LED, Poprawa oszczędności energii poprzez konwersję oświetlenia w miejscach publicznych na technologię LED,

• Yc3, Projekt współpracy transgranicznej młodzieży, integracja perspektyw młodzieży w Euroregionie oraz sprzyjanie integracji młodzieży Południowego Bałtyku.

Walory turystyczne

Euroregion Bałtyk to także obszar pełen różnorodnych atrakcji turystycznych, w które obfitują wszystkie regiony członkowskie. 

Województwo Pomorskie rozciąga się na wybrzeżu Morza Bałtyckiego i Zatoki Gdańskiej. Pomorskie to również Kociewie, Żuławy oraz najsłynniejsza w regionie kraina zwana Szwajcarią Kaszubską. Atrakcyjność województwa pomorskiego najlepiej potwierdzają wyniki rankingu na temat jakości życia w Polsce, opublikowane w 2003 roku. Wynika z niego, że najbardziej zadowoleni życia Polacy mieszkają właśnie na Pomorzu!

Stolicą regionu jest Gdańsk - miasto o przeszło tysiącletniej tradycji. Miasto oczarowuje swym niezwykłym klimatem starej Hansy, zabytkową architekturą, a także pięknem piaszczystej plaży. Niewiele jest polskich miast tak dobrze znanych na całym świecie. Z uwagi na wielki zryw "Solidarności" w 1980 roku, który stał się impulsem dla demokratycznych przemian w Polsce i innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej, Jednak faktyczną rolę metropolii pełni Trójmiasto - aglomeracja składająca się z trzech połączonych komunikacyjnie miast: Gdańska, Gdyni i Sopotu. 

Jednym z najpiękniejszych terenów Polski, ze względu na walory turystyczne i przyrodnicze, są Warmia i Mazury.  Region ten - pełen malowniczych jezior, rzek, lasów i wzgórz -  jest miejscem, które warto odwiedzić chcąc wspaniale spędzić urlop. Ze względu na swoja unikalną przyrodę i klimat Mazury często nazywane są Krainą Tysiąca Jezior bądź Zielonymi Płucami Polski.

Główną atrakcją Warmii i Mazur jest Kanał Elbląski z jedynym w świecie funkcjonujący system pochylni. Statki na pięciu kolejnych pochylniach pokonują prawie 100 metrową różnicę poziomów "płynąc" w tym czasie po lądzie. Rejs zachwyca  dziewiczą przyrodę, czystym powietrzem i wodami jezior. Malownicze brzegi są zamieszkałe przez ptactwo i zwierzynę leśną, dolna część szlaku przebiega przez największy w Polsce rezerwat ptactwa wodnego. 

Szwedzki region Blekinge jest pełen różnorodnej przyrody z niesamowitymi bukami, polami, łąkami i lasami świerkowymi. Szemrzące i  krystalicznie czyste strumienie zachęcają do wędkowania, a upstrzony ponad stoma wyspami Archipelag zachęca do żeglowania.  Krajobraz tego regionu jest unikalnym obszarem botanicznym, dlatego Blekinge nazywane jest Ogrodami Szwecji.

Region Kalmar leży w południowo-wschodniej części Szwecji, który zachwyca przede wszystkich unikatową przyrodą wyspy Öland. Słoneczna Olandia szczyci się krajobrazami Wielkiej Niziny Wapiennej, plażami i kilkoma setkami wiatraków. Warta uwagi jest zachwycająca przyroda wyspy z cudownymi lasami, urokliwymi wioskami i przepięknym wybrzeżem. Nie dziwi więc fakt, iż Ölandia jest najpopularniejszym kurortem wakacyjnym dla mieszkańców Szwecji.

Z kolei region Kronoberg, nazywany też Południową Smalandią, jest rajem dla miłośników przyrody – bujne lasy szpilkowe, niezliczone jeziora, wartkie strumienie. Można rozkoszować się spacerem w lesie, który pomimo bliskości miasta, ma atmosferę starej puszczy i gdzie pośród majestatycznych drzew czuje się powiew historii. To tu, w Królestwie Szkła, bije serce szwedzkiego rzemiosła.

Region Kłajpedzki jest jednym z najciekawszych obszarów Litwy, z Mierzeją Kurońską i wspaniałym wybrzeżem. Charakterystyczne dla krajobrazu Mierzei Kurońskiej są malownicze wydmy, z których najwyższe i najokazalsze przekraczają 50 m n.p.m. Każdy, kto przybywa na mierzeję po raz pierwszy, z pewnością od razu zwróci uwagę na jedyne w swoim rodzaju rybackie chaty ze ścianami oszalowanymi deszczułkami koloru czerwono-brązowego lub - jeszcze piękniejsze - w barwie tzw. błękitu pruskiego. Mierzeja Kurońska jako park narodowy, zarówno część litewska, jak i rosyjska została w całości wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO.

W Obwodzie  Kaliningradzkim pięknym dziełem natury jest Zalew Wiślany (w części rosyjskiej nazywany Zalewem Kaliningradzkim) i jego otoczenie. Jest to strefa rozciągająca się na wschód od ujścia Wisły do Zatoki Gdańskiej, aż za Kaliningrad. To znakomity teren dla tych śródlądowych żeglarzy, którzy myślą o wyjściu na szersze wody. 

Duńska wyspa  Bornholm to  miejsce stworzone dla rowerzystów, gdzie pełne  jodu morskie powietrze, klimatyczne budownictwo i drogi stworzone wręcz dla rowerzystów, zapraszają wszystkich, którzy lubią wyzwania oraz poznawanie innych miejsc. Stolica wyspy, Ronne, uchodzi za rowerowy raj na Bałtyku.